Tôi đã xem phim “Bố già”- 3 tập, mỗi tập 3 giờ đồng hồ đến lần thứ ba. Tôi đã xem truyện “Bố già”, 500 trang, do Ngọc Thứ Lang dịch đến lần thứ năm. Tôi nghĩ xem rồi để đấy kể ra cũng uổng, vì thế tôi mạo muội nghĩ suy đôi dòng về nó theo luân lý đời thường và theo cái nền văn học không được cao lắm của tôi.

 

     Điều khiến cuốn tiểu thuyết "Bố già" trở nên hấp dẫn và có ý nghĩa với tôi đó là thông điệp mà Mario Puzo nêu: "Nếu kẻ nào đó không biết lo cho gia đình thì không bao giờ là người đàn ông thực thụ". 

    Tôi nghĩ cần phải nhớ để áp dụng trong đời sống hàng ngày. Có nhiều chuyện để học hỏi trong đó, nhưng tôi chỉ trích xuất ra được bốn điều theo mắt nhìn của tôi, vì thế tôi chia ra thành 4 phần cho dễ đọc.

                                            GIA ĐÌNH LÀ TRÊN HẾT

           Về mặt tâm linh, đến bây giờ tôi mới lờ mờ hiểu rằng, vì sao những biến thiên của cuộc đời tác động đến tôi nhiều làm vậy. Có thể thấy những thực tế diễn ra ngay trước mắt tôi, như bạn bè tôi chẳng hạn, từ ngày học sư phạm, ra trường đến ngày hưu trí chỉ một nghề thầy giáo thì tôi phải chuyển đến mười chỗ (tôi vẫn gọi đùa là thập nghiệp, trên thất nghiệp mấy bực). Những gì ước mơ, những gì thèm khát trong tôi không bao giờ được đáp ứng. Chủ ý của thượng thiên, đấng bề trên dường như sắp xếp riêng không cho theo như ý tôi. Cuối cùng thành tựu riêng tôi chẳng giống ai, vẫn mãi bầm dập để làm người trưởng thành chăng, giống như những “lượn sóng” trong phim “Bố già”.

          Phim "Bố già" là một tác phẩm trung thành với nguyên bản văn học và thể hiện xuất sắc nội dung cũng như tinh thần của tác phẩm. Phim nhuốm màu đau thương nhưng thấm đẫm chất trữ tình, nhịp điệu thong thả và sâu lắng khiến “Bố già” đạt được tất cả những đỉnh cao cần có trong một bộ phim.

     Trong phim thể hiện phần nào thái độ nhân văn vào gia đình bố già Corleone, ở đó có những mối quan hệ phức tạp, đa dạng trong thế giới ngầm, hoạt động mafia truyền thống truyền từ đời này sang đời khác trong một gia đình.

      Tác giả Mario Puzo khiến Bố già trở thành kinh điển, khi viết về mafia nhưng không nói nhiều về ma túy, máu và cờ bạc mà lại tập trung miêu tả những âm mưu, những biến cố của gia đình, cách mà từng thành viên của gia tộc ứng biến với khó khăn.

      Các nhân vật đó là những kẻ tội phạm với chiều sâu tâm lý và những nét tính cách phong phú, “Bố già” là một câu chuyện truyền cảm hứng xoay quanh gia đình mafia gốc Ý.

         Nhân vật chính là ông trùm Vito Corleone trong những năm tháng cuối đời và những biến cố bất ngờ liên tục xảy đến cho gia đình tưởng như yên ấm của ông.

 

        Từ một gia tộc quyền lực, chỉ vì từ chối hợp tác bán ma túy cùng thế lực xã hội đen mới nổi, Godfather đã bị ám sát, tuy không chết bởi hàng chục viên đạn, nhưng sau vụ đó cả gia tộc của ông đã suy yếu đi đáng kể, bởi thiếu đi một người lãnh đạo đúng nghĩa.

         Ở Bố già Vito và Michael là những giá trị gia đình mà họ sẵn sàng trả giá để bảo vệ. Khi những màn thanh trừng đẫm máu và tiếng súng chấm dứt, ta lại thấy họ quay trở về để làm những người đàn ông thực thụ của gia đình.

 

       Khí chất của những “tiểu ông trùm” qua đó cũng được khắc họa rõ nét. Giữa dông bão có kẻ hèn nhát bỏ trốn, có kẻ quay lưng phản bội, có kẻ vũ phu dùng bạo lực trấn áp để rồi chết trong tức tưởi.

          Sau tất cả, những người tưởng như yếu đuối ban đầu sau cùng lại làm nên nghiệp lớn, và kẻ thông minh nhất lên kế hoạch cho mọi thứ, không ai khác lại chính là Bố già. 

      Xuyên suốt hành trình của Bố Già, Mario Puzo khiến nó nổi tiếng không phải bởi vì có những mưu sâu kế hiểm trong một thế giới mafia đầy rẫy chết chóc, càng không phải tiền bạc và quyền lực. Tôi nhận ra cái huyền thoại của Bố già, chính là xuất phát mỗi hành động: tất cả là vì gia đình. 

      Trong tác phẩm cũng như trên phim, gia đình mafia Corleone được khắc họa chẳng khác gì một gia đình quý tộc hoàng gia. Hình ảnh gia đình Corleone hoàn toàn đối lập với những gia đình mafia cỡ nhỏ luôn hoạt động rối rắm, không có trật tự, quy củ. Dưới bố già là một hệ thống tay chân làm việc chuyên nghiệp, răm rắp theo ý ông ta tựa một cỗ máy được thiết kế hoàn hảo.

         Đọc, xem “Bố già” tôi học được: Chỉ có sự bình yên nội tại mới nối liền chúng ta với quyền năng thực sự. Bản thể đó không biết đến sự sợ hãi, dửng dưng với mọi phê phán, nó tự do và không ngần ngại bất kỳ thử thách nào. Bản thể đó không hề tự ti hoặc tự tôn bất kỳ ai và nó chứa đầy quyển năng, sự mầu nhiệm và điều kỳ diệu.

Từ đó đưa ta đến sự thăng bằng, giúp ta có khả năng sáng tạo, tự chủ trong mọi hoàn cảnh.

       Tôi đi học thiền, người ta dạy và tôi cố gắng để làm được: Tôi sẽ ngồi ngắm nhìn mặt trời lặn, nghe tiếng sóng của đại dương hoặc tiếng róc rách của dòng suối hoặc đơn giản hơn ngửi mùi hương của một cánh hoa. Trong sự nhập định im lặng của chính mình, và tương thông với vạn vật, tôi sẽ tiếp xúc với nhịp đập sâu thẳm của sự sống, và năng lực sáng tạo vô hạn. Và tôi tưởng tượng về “Bố già” và thế là tôi khỏe.

                                CẢM XÚC NGỌT NGÀO

        Tác phẩm bắt đầu bằng một đám cưới của cô con gái út của gia đình Corleone. Ở đó, không chỉ là một người cha tỏa cái bóng lớn lên mọi thành viên của gia đình mà Bố già Vito Corleone còn xuất hiện như một ông Trùm đầy nghĩa khí, một đức Chúa quyền năng ra tay giúp đỡ những kẻ mất lòng tin vào công lý, pháp luật hay thậm chí là một ngôi sao Hollywood bị thất sủng.

           Suốt cả tác phẩm, tôi thả cảm xúc ngọt ngào của cuộc sống gia đình ông theo với một thế giới tội ác đan xen. Đó là buổi lễ rửa tội, những lần sum họp gia đình bên cạnh những vụ giết người tàn bạo bằng súng ngắn, những vụ gài bẫy, dọa nạt, thanh trừng rùng rợn. Điều đó diễn ra ngay trước mắt, trong nhà hàng, trong xe hơi và thậm chí trên giường ngủ. Hàng chục nhân vật được xây dựng tính cách độc đáo và khó quên, nhưng nổi bật vẫn là Bố già Vito Corleone, một nhân vật đang ở bên kia dốc của cuộc đời và vẫn đang kiểm soát đế chế mà ông ta đã tạo dựng từ một kẻ nhập cư gốc Sicile tay trắng và cả một quá khứ đau thương bỏ lại ở quê hương. Quyền năng nhưng nghĩa khí, đầy bản lĩnh nhưng thâm trầm, quyết liệt nhưng mềm dẻo, Bố già Vito Corleone là "tổng hòa của mọi hiểu biết, đáp án cho mọi câu hỏi" và là một pho triết lý sống được tạo nên từ đường phố, từ máu, nước mắt và không ít lần trả giá.

           Cuối cùng, chỉ có cậu con trai út - Michael Corleone, kẻ trước đó tìm cách thoát ra cái bóng của ông Trùm để gầy dựng một sự nghiệp riêng, nhưng trong giây phút sinh tử của gia đình, đặc biệt là người cha mà anh ta kính trọng - Michael đã trở thành kẻ kế nghiệp Bố già.

         Sau Bố già Vito, có lẽ Michael là nhân vật được Mario Puzo chăm chút nhất. Anh ta là kẻ có một trái tim lạnh và một cái đầu còn lạnh hơn, kẻ "không bao giờ để cho người khác đọc được suy nghĩ của mình". Khi gia đình bị đẩy đến bên bờ vực của sự hiểm nguy, những tố chất của một người đàn ông vì gia đình mới được bộc lộ trọn vẹn ở trong con người của Michael. Và khi trái tim của anh ta rỉ máu vì thù hận, cái đầu của anh ta càng trở nên lạnh lẽo. Sau vụ ám sát hụt Bố già Vito, cái chết đau thương của người anh cả Sonny và cô vợ trẻ người Sicile mà anh ta trúng tiếng sét ái tình ngay từ lần gặp gỡ đầu tiên trong thời gian chạy trốn, Michael trở thành một con người khác hẳn. "Nếu kẻ nào đó không biết lo cho gia đình thì không bao giờ là người đàn ông thực thụ." - Michael trở thành một phiên bản khác của Bố già, thậm chí còn ở một cấp độ cao hơn.

                              

                                  ĐÀN ÔNG PHẢI THẾ

        Trước hết là phong thái của ông trùm, Bố già Vito tại cuộc họp thượng đỉnh, đàm phán hòa bình với 5 gia tộc đối đầu ở New York. Trong bối cảnh mà trước đó ông bị đạn bắn suýt chết, chưa kịp bình phục đã phải nhận 2 hung tin. Thằng con cả Sony vì nông nổi đã bị bắn chết, gương mặt nát bét vì những mảnh đạn. Còn thằng con út Michael thì lưu lạc trốn tha phương và luôn thấp thỏm bị kẻ thù truy sát.

       Với địa vị của một ông trùm tối cao, với sự tự tôn của mình, với niềm tin về một gia đình an toàn và sự bảo vệ tuyệt đối, một Vito đủ ma lanh khôn ngoan với hơn 30 năm trên thương trường, liệu có để yên cho kẻ thù tự tung tự tác như vậy. Chắc chắn là bất cứ ai trong hoàn cảnh đó cũng sẽ nói không. Bố già Vito bình thản thiết lập một buổi hẹn hòa bình, giao ước với 5 gia tộc: Sẽ cho chúng mọi quyền lợi chúng muốn. Ông sẽ không trả thù. Ông sẽ cho phép bọn chúng được kinh doanh ma túy như chúng muốn. Ông không giúp chúng, cũng không cản trở. Một bước lùi để đổi lại duy nhất một thứ: Con trai út của ông, Michael Corleone được trở về, bình yên, an toàn.

     Khi đọc đến chương cuối cùng tôi mới vỡ lẽ ra vì sao Bố già Vito lại làm vậy để rồi ngả mũ thán phục tài năng của ông trùm. Khoảnh khắc đẹp nhất của ông, chính là cái vẻ u uất đến bình thản khi thiết lập hội nghị hòa hoãn ấy.

        Đàn ông là phải thế. Biến cố lớn, bình thản đón nhận. Và vạch sẵn hướng đi, để vùng lên. Tưởng yếu nhưng mạnh, tưởng lùi mà thực ra là tiến. Corleone dạy cho con cái mình những quy tắc sống và cách để tồn tại trong thế giới phủ đầy màu đen.

        Không bao giờ bàn chuyện làm ăn của gia đình trong bàn ăn và trước mặt trẻ nhỏ. Với ông, bàn ăn là nơi gia đình sum vầy và để tâm sự với nhau những chuyện vui hay những khúc mắc của tình cảm với nhau. Chuyện công việc hãy để dành tại thư phòng, nơi không có phụ nữ và trẻ em. Mỗi người sẽ có mỗi cách nghĩ khác nhau, nhưng một người đàn ông thực thụ không bao giờ để công việc dính líu đến những người không liên quan. Đừng để những suy tính thâm độc hay vấn đề của người lớn hủy hoại đi sự ngây thơ hồn nhiên của trẻ nhỏ; còn phụ nữ, họ thường không giữ được bí mật.

                                 CHẤP NHẬN CHỌN LỰA SINH TỒN

         Vito Corleone bỏ làng ra đi vì bị kẻ thù truy sát, trốn từ Ý sang New York mưu sinh, và cuộc đời mafia của Bố già cũng bắt đầu bằng việc tiêu diệt gã bảo kê ở trong khu phố anh mưu sinh nhọc nhằn. Một lựa chọn bất đắc dĩ, nhưng khả dĩ nhất, và cũng là lựa chọn sáng suốt thông minh nhất của ông già. Gạt bỏ mọi yếu tố đạo đức, ở một xã hội loạn lạc, cái mà mọi người đàn ông cần làm để bảo vệ gia đình: Phải sống sót.

        Michael là “dân thường” trong cái thế giới Mafia đầy ảm đạm ấy. Anh ta muốn thoát ra khỏi gia tộc tội phạm. Anh ghét chính gia đình mình, dù vẫn tôn trọng bố già, vẫn yêu thương các anh chị em trong gia đình. Thế nhưng anh không muốn nhúng tay vào tội ác như những thành viên khác. Bởi thế nên khi nhà văn Mario Puzo miêu tả cảnh Michael cầm súng đi giết hại tên cảnh sát ăn hối lộ và tên trùm ma túy, kẻ đứng sau vụ ám sát bố già, tất cả đều bất ngờ. Tại sao Michael Corleone lại “biến chất” nhanh đến thế? Thế giới của Michael trước khi bố già gặp nạn, là một anh hùng hải quân, là một vị lính trẻ, là một công dân Mỹ thực thụ. Anh ăn học đàng hoàng, có một mối tình đẹp như mơ với cô bạn gái dự tính kết hôn. Anh muốn hoàn toàn rũ bỏ quá khứ đen tối trong gia đình của mình. Anh muốn thật sự khác biệt. Bằng chứng là ngay trong lễ cưới của em gái mình, Michael đã nói với Kay: “Tin anh, anh không giống họ – ám chỉ những thành viên còn lại trong gia đình”. Thậm chí anh không thèm mặc vest cho lịch sự hợp thời với một đám cưới của gia tộc, mà anh mặc hẳn quân phục người lính- một bằng chứng cho thấy sự xa cách với gia tộc tội phạm. Nhưng ai rồi cũng khác, khi chứng kiến Bố già nằm viện trong sự bất lực vì không có ai bảo vệ, một mình anh ta phải đưa ra quyết định dũng cảm. Tấn công trước khi kẻ địch kịp làm hại ông già.

        Bố già có 3 người con trai tất cả, ngoại trừ Sony, Michael thì còn có ông anh Fred ăn tàn phá hại nữa. Cùng là con, nhưng khi bố già gặp nạn, gã chỉ biết run rẩy sợ hãi. Khi cả gia tộc lâm nguy, hắn đi ăn chơi đập phá cùng với hàng loạt gái mại dâm. Và khi Sony phải gánh trách nhiệm thủ lãnh, thì việc Michael không còn lựa chọn nào ngoài việc “trở thành kẻ xấu”. Hơn 30 năm sau kể từ cái ngày Vito đặt chân tới nước Mỹ, đứa con út thông minh nhất của ông đã “kế thừa” thương hiệu mà ông để lại. Một sự lựa chọn bất đắc dĩ, trở thành tội phạm là một bước dấn thân mà một đi không trở lại. Và có tính kế thừa của những gia tộc Mafia. Hoàn toàn có thật trong thế giới tội phạm lúc bấy giờ. Một khi bàn tay đã nhúng chàm, sẽ chẳng bao giờ có thể quay trở về như con đường trước đây. Ta muốn đi vào địa ngục để bảo vệ sự bình yên cho gia đình yêu quý. Và cái giá đó sẽ có thể là mạng sống của ta hay đau đớn hơn là của những người ta yêu thương.

       Gấp trang cuối của cuốn truyện, tôi nhận ra, mỗi người có một tài năng đặc biệt và duy nhất trên thế gian, một loại công cụ để phát triển, để tỏ bày mình. Tôi thấy rằng, tôi làm được việc này, tôi không làm được việc kia, tôi có tài hay tôi bất tài giờ đây không còn là mối quan tâm suy nghĩ của tôi. Cái điều mà từ hồi nào tới giờ luôn tác động tôi, đến hết quãng đời làm người của tôi.

       Hôm nay, sau khi đọc xong, xem xong “Bố già”, tôi mạnh dạn nói với mình, phải chăng là một dạng độc thoại: Tôi là một hữu thể thiêng liêng thể nghiệm đời sống thế gian. Bản thể của tôi là tâm linh chứ không phải vật chất. Bao lâu nay vì để cho vật chất mải miết lôi cuốn, tôi đã xa rời bản thể của mình, cho rằng thân xác vật chất này thực tại duy nhất. Tôi tin “Lời giảng trên núi”, nơi đó Chúa Giê-su miêu tả các phẩm chất của người được hưởng Nước Thiên đàng để thấy yên lòng mà sống: Phúc cho anh em khi vì Con người mà bị người ta oán ghét, khai trừ, sỉ vả và bị xoá tên như đồ xấu xa. Ngày đó, anh em hãy vui mừng nhảy múa, vì này đây phần thưởng dành cho anh em ở trên trời thật lớn lao. Bởi lẽ các ngôn sứ cũng đã từng bị cha ông họ đối xử như thế. Tôi tin mỗi người có một khả năng, thiên phú đặc biệt. Khả năng này là độc nhất, độc nhất đến đỗi không một cá nhân nào khác sống trên thế gian này lại có được hay ít ra có cùng sự biểu hiện của khả năng đó. Điều đó có nghĩa là tôi có một cái gì đó mà bất kỳ một người nào khác không có được, hạnh phúc, bất hạnh của riêng tôi, giàu có, nghèo hèn của riêng tôi, yêu người, yêu đời của riêng tôi không giống bất cứ một ai.

             Tôi an lòng sống với cái mình có cho đến cuối quãng đời còn lại, cho đến khi nào thượng đế rước thì tôi vui vẻ đi.

                                  NHỮNG CÂU NÓI ĐÁNG NHỚ

        Vito Corleone dùng sự thông thái và tất cả những kinh nghiệm sống qua những năm tuổi trẻ thăng trầm để đảm bảo sự an toàn cho gia tộc. Ông từng nói với các con của mình rằng cách đối xử với gia đình và phải biết giấu kín cảm xúc cá nhân trong công việc. Ông lưu lại cho đời những câu đáng nhớ.

 “Đừng bao giờ để người ngoài biết được con đang suy tính gì trong đầu, điều đó sẽ làm hại con”

 “Một kẻ không dành thời gian cho gia đình sẽ không bao giờ có thể trở thành một người đàn ông thật sự”

 “Phải luôn điềm tĩnh suy xét, đừng để cảm xúc chi phối và che mờ lý trí của mình”

 “Hãy luôn giữ những người bạn thật gần con, nhưng giữ kẻ thù của con gần hơn thế”

 “Bố đã dành cả đời để cố gắng không bị bất cẩn, đàn bà và trẻ em có thể bất cẩn, nhưng đàn ông thì không”

 “Đừng bao giờ căm ghét kẻ thù của con, điều đó sẽ ảnh hưởng đến phán xét của bản thân”

         Những câu nói kinh điển ấy, sau này trở thành kim chỉ nam cho phong cách sống của rất nhiều người đàn ông.

         Không phải ngẫu nhiên mà Don Vito Corleone được mọi người gọi với cái tên trìu mến là Bố Già, bởi từ khi còn là một chàng trai trẻ nghèo khó sống lây lất qua ngày thì Vito luôn nghĩa hiệp giúp đỡ đồng bào ở chốn đất khách bằng mọi cách trong khả năng mình. Bàn tay anh lần đầu tiên nhuốm máu của một tay ma cô người Ý – kẻ thường hà hiếp đồng hương của chính mình, đến khi trở nên đứng ở đỉnh cao quyền lực, cũng chưa hề từ chối bất cứ ai một điều gì, nếu điều đó đúng và nằm trong phạm trù đạo đức của mình. Ông là cha đỡ đầu và là chỗ dựa tinh thần cho người thân lẫn bạn bè, ở đâu có Vito ở đó có sự kính trọng cũng như mến yêu và nể sợ.

      Điểm yếu và nỗi đau của The Don Vito cũng đến từ con cái, đó là lần đầu tiên là khi nhận được tin Michael bắn chết những kẻ tham gia ám sát mình, và lần thứ hai khi nghe tin người con cả Sonny bị kẻ thù thanh toán.

    Trường đoạn giằng xé và đau đớn của Vito thể hiện ông không chỉ mất đi một người con trai cả, mà còn khiến Michael thật sự bước vào con đường không thể nào quay đầu lại. Trong thâm tâm Vito, ông thật sự không muốn Michael đi theo con đường của mình sau khi mình mất. Vì sự ràng buộc và mong bi kịch không còn đeo bám những đứa con, ông đã vãn hồi hòa bình với kẻ thù, sự nhượng bộ của ông chính là bước đệm cho toàn bộ sự chuẩn bị một triều đại mới sắp tới của con trai.

       Sau tất cả, đạo diễn cũng đưa vào chi tiết gia đình rất tuyệt vời khi Vito Corleone qua đời lặng lẽ bên cạnh đứa cháu nội trong khu vườn nhà. Đó có lẽ đó là sự may mắn và an ủi lớn nhất của giây phút cáo chung của số phận của một trùm mafia, ra đi vì tuổi già, ra đi bên cạnh máu mủ.

       Tôi đã chìm đắm vào thế giới của tiểu thuyết và mạch phim Bố Già và tìm kiếm cho riêng mình ý nghĩa sống mà nó mang lại. Đó là những gì tôi cảm nhận được từ Bố Già. Có rất nhiều điều mà chúng ta có thể học được từ bộ phim, về những cốt lõi giá trị về gia đình và nguyên tắc sống. Nhưng đối với tôi, điều gây ấn tượng mạnh mẽ nhất khi được thưởng thức trọn vẹn tiểu thuyết và cả ba tập của bộ phim chính là những giá trị nhân văn làm nên cách sống của một người đàn ông thực thụ. Tôi hiểu được thế nào là một gia đình và những mối quan hệ hữu hảo, cũng như những bài học giữa người cha và con cái.

N.P

Read more…

 

                                                    Nhà thơ Vạn Lộc

NGHE

 Anh về Đà Nẵng với em nghe

Nghe sóng rì rào biển Mỹ Khê

Nghe nét Đường thi vần uyển chuyển

Nghe câu tứ tuyệt ý tràn trề

Nghe buồn lắng đọng bờ môi ấm

Nghe nhớ sâu xa mái tóc thề

Nghe trái tim hồng xao xuyến đợi

 Nghe hoa quỳnh nở gắng quay về.

NGŨ HÀNH SƠN

 Ngắm Ngũ Hành Sơn đẹp sững sờ

Thì ra! Tạo hóa cũng làm thơ

Biển ôm triền sóng giao lời ước

Núi kéo chân mây hẹn ý chờ

Non nước tinh hoa vàng với ngọc

 Sắc màu huyền diệu thực và mơ

Thẹn thùng thạch nhũ khô nguồn sữa

Mới biết người xưa khéo ỡm ờ.

  

HẢI VÂN QUAN

Đá dựng rêu phong chắn bụi trần

Bồng bềnh mặt biển, sóng ôm chân

Tàu qua khói tỏa, trời xa thẳm

Xe đến mây giăng, đất lại gần

 Vi vút đèo cao lời lá hát

Rì rầm suối cạn tiếng ve ngân

Non xanh, nước biếc, tình ngưng đọng

"Đệ nhất quan"-ngời đỉnh Hải Vân

V.L

 

 

Read more…

   

   Ambrose Bierce (1842 - 1914) là nhà văn, nhà báo, nhà thơ và chiến binh tham gia Nộichiến  Hoa Kỳ (1861-1865). Tác phẩm của ông thường làm nổi bật sự bí ẩn vũ trụ và sự phi lý của cái chết. Bierce viết một cách chân thực về những điều khủng khiếp ông chứng kiến ​​trong chiến tranh. Loạt truyện hiện thực nghiệt ngã gồm 25 truyện chiến tranh của ông được xem là tài liệu phản chiến vĩ đại nhất trong văn học Hoa Kỳ. Truyện ngắn sau đây là một điển hình.

                                              I

            Một chiều nắng nhạt mùa thu 1861. Một binh sĩ nằm rạp mình nơi khóm nguyệt quế bên vệ đường miền tây Virginia. Gã nằm sấp sát mặt cỏ, mũi giày tì lên đất đá, đầutựa cẳng tay trái; tay phải nắm hờ khẩu súng trường. Với tư thế xoải chân đó, cùng với sự lay động rất ít ỏi của hộp đạn ở thắt lưng, người ta có thể lầm tưởng gã đã chết. Thực ra, gã thiếp đi trong lúc làm nhiệm vụ. Nhưng nếu bị phát hiện, gã sẽ lập tức bị dính đạn từ đằng sau, đó là hình phạt đích đáng cho cái tội quá chểnh mảng của gã.
         Ở Bang Virginia này cây cối rậm rạp khắp nơi ngoại trừ đáy thung lũng ở phía bắc, nơi có một đồng cỏ nguyên sinh thu hẹp, chảy qua đó là một dòng suối hiếm khi có thể nhìn thấy từ vành đai thung lũng. Nhìn từ trên cao, bãi đất trống này chỉ rộng cùng lắm là bằng cái sân nhà, nhưng thực ra nó chiếm tới vài mẫu Anh. Màu xanh cây lá ở đó tươi tốt hơn màu khu rừng bao quanh. Xa xa mọc lên một dãy vách đá sừng sững. Và len lỏi qua các vách đá, con đường bằng cách nào đấy đã dẫn lên tới đỉnh. Từ điểm quan sát này, thung lũng dường như hoàn toàn khép kín. Người ta có thể tự hỏi, làm thế nào tìm thấy lối ra hay lối vào con đường? Con đường đến, rồi rẽ đi đâu? Và làm cách nào để có thể đến vùng nước phẳng lặng của con suối, nơi nó rẽ nhánh, chia cắt đồng cỏ ở độ sâu hơn một nghìn feet ở dưới kia?
           Chẳng xứ sở nào còn giữ nét nguyên sơ và hiểm trở mà chỉ thấy các tay súng đang vô tình biến chúng thành các bãi chiến trường; họ giấu mình trong khu rừng ở dưới cùng của khu phục kích quân sự đó; giả sử chỉ cần 50 lính địch canh giữ nghiêm ngặt các lối ra cũng có thể khiến cả đội quân khuất phục, dù nơi đây bố trí tới năm trung đoàn bộ binh Liên bang. Trước đó, họ đã hành quân cả ngày lẫn đêm, và bây giờ đang nghỉ. Khi màn đêm buông hẳn xuống, họ sẽ lên đường, nỗ lực leo đến nơi mà gã lính canh vô kỷ luật của họ đang ngủ, rồi đi xuống con dốc bên kia sườn núi, đột nhập doanh trại địch lúc nửa đêm. Hy vọng của họ là sẽ xông vào theo con đường đằng sau. Trong trường hợp bại trận, vị trí của họ sẽ cực kỳ nguy hiểm; và nếu điều đó xảy ra, dĩ nhiên họ sẽ thiệt hại rất nặng nề, hoặc chí ít cũng để lộ phương án hành quân.




                                            II

       Gã lính canh đang say giấc trong đám nguyệt quế là một thanh niên Virginia tên Carter Druse. Gã là con trai của đôi vợ chồng giàu có, sống thoải mái và tiện nghi, cai quản cả một vùng rừng núi phía tây Virginia. Quê gã chỉ cách nơi gã nằm vài dặm. Một buổi sáng, gã đứng dậy ở bàn ăn và nói, khẽ thôi nhưng nghiêm nghị: "Thưa ba, một trung đoàn Liên bang đã đến Grafton. Con sẽ gia nhập trung đoàn đó."
       Với vòm tóc cứng xù ra kiểu sư tử, người cha ngước đầu, lẳng lặng nhìn cậu con trai một lúc, rồi đáp: "Được thôi! Đã vậy thì đi đi. Hãy cứ làm những gì mày cho là nghĩa vụ của mày. Vậy là bang Virginia, mà mày là kẻ phản bội, buộc phải cố thủ mà không có mày. Nếu cả tao và mày sống sót đến cuối cuộc chiến, chúng ta sẽ nói rõ hơn về vấn đề này. Theo lời bác sĩ, bệnh má mày đang nguy kịch. Tốt hơn hết, đừng làm phiền lòng bà ấy.”
        Thế là, Carter Druse cúi đầu cung kính trước mặt cha; ông đáp lại cái chào của gã với phép lịch sự trang nghiêm che giấu một trái tim tan vỡ, và gã từ biệt ngôi nhà thời thơ ấu để ra chiến trường. Với lương tâm và lòng quả cảm, bằng những việc làm tận tâm và táo bạo, gã đã sớm tự khẳng định mình trước đồng đội và các sĩ quan. Cũng nhờ những phẩm chất ấy, cùng một số hiểu biết về vùng đất này, gã đã nhận trách nhiệm nguy hiểm hiện tại ở tiền phương. Tuy nhiên, sự mệt mỏi cơ thể đã lấn lướt mọi quyết tâm, gã chìm sâu vào giấc ngủ. Thiên thần hay ác quỷ nào sẽ đến trong giấc mơ để đánh thức gã khỏi tình trạng tội lỗi này, ai sẽ nói được điều ấy? Đột ngột thức giấc, gã lặng lẽ ngẩng đầu lên nhìn những nhành nguyệt quế, và theo bản năng, tay ôm chặt khẩu súng.

       Cảm nhận đầu tiên của gã là một niềm vui thú mang tính nghệ thuật sâu sắc. Từ vách đá như một bệ phóng khổng lồ - nằm bất động ở rìa tảng đá cheo leo và nhô hẳn lên bầu trời - là một bức tượng người cỡi ngựa có phẩm cách cực kỳ ấn tượng. Hình dáng người đàn ông ngồi trên lưng ngựa, lưng thẳng, đầy vẻ uy nghi, với tư thế của vị Thần Hy Lạp khắc trên đá cẩm thạch, điều này khiến gã ngây người ra, không biết nên làm gì. Trang phục màu xám hài hòa với màu mây; ánh kim loại của những thứ linh tinh được làm dịu đi trong bóng tối; màu da ngựa
không đến nỗi quá chói chang. Một khẩu cạc-bin nổi bật bên tấm đệm yên ngựa, được giữ bằng tay phải; tay trái cầm dây cương. Trong hình bóng in lên nền trời, hình dạng con chiến mã được cắt với độ nét sắc sảo; nó nhìn xuyên qua các đỉnh cao của không gian đến những vách đá đối đầu phía bên kia. Khuôn mặt người kỵ mã hơi quay đi, lộ ra một đường viền nơi thái dương và bộ râu; dường như ông đang cố nhìn xuống đáy thung lũng. Được phóng đại nhờ một lực nâng lên cao tít tận bầu trời hun hút và bởi cảm giác chứng thực của người lính về sự ghê gớm của kẻ thù gần kề, bóng người cỡi ngựa trông có vẻ cực kỳ oai phong, to lớn kinh khủng về tầm cỡ.
     Ngay lập tức, Druse có cảm giác mơ hồ kỳ lạ rằng gã sẽ ngủ cho đến cuối cuộc chiến và đang chiêm ngưỡng một tác phẩm nghệ thuật cao quý được dựng lên dựa trên sự nổi bật đó để hồi ức về những việc làm trong quá khứ hào hùng mà gã thực ra chỉ là một bóng mờ. Cảm giác đó bị xua tan bởi cử động rất khẽ của cả khối thực thể: con chiến mã, chân không hề nhúc nhích, đã hơi rụt mình về phía sau khỏi bờ vực; người đàn ông trên lưng ngựa vẫn sừng sững như trước. Tỉnh táo và linh hoạt trước tình huống đó, Druse thận trọng đẩy nòng súng qua khỏi bụi cây, áp báng súng vào má, nâng súng lên và ngắm một điểm quan trọng trên ngực người kỵ binh. Chỉ cần lảy cò, tất cả sẽ tốt đẹp với Carter Druse.
      Liệu quá nhẫn tâm chăng khi nã đạn vào kẻ thù chiến tranh - kẻ có thể làm lộ bí mật quân sự, và gây bất lợi cho sự an toàn của gã và đồng đội - kẻ thù mà gã biết là đáng gờm hơn tất cả quân số của đối phương cộng lại? Carter Druse sởn da gà; tay chân bủn rủn, gã gần như ngất đi, và trân trân nhìn hình tượng trên cao - một khối hình thù đen thẫm, đang bồng bềnh lên xuống, di chuyển chập chờn thành những vòng tròn trên bầu trời sáng rực. Tay gã buông vũ khí, đầu gã từ từ gục xuống cho đến khi mặt gã chạm vào những chiếc lá nơi gã nằm. Tay súng dũng cảm đồng thời là tên lính cứng đầu này gần như lịm đi vì cảm xúc vô cùng mãnh liệt diễn ra trong lòng gã.
       Chuyện xảy ra thật nhanh; trong khoảnh khắc tiếp theo, gã ngước mặt lên khỏi nền cỏ, hai tay đặt lại đúng vị trí trên khẩu súng trường, ngón trỏ tìm cò súng. Cả trí óc, trái tim và đôi mắt cùng bừng lên, lương tâm và lý trí cùng lên tiếng. Gã không hy vọng bắt sống đối phương; đánh động ông ấy lúc này chỉ khiến ông phi nhanh về doanh trại địch, mang theo thông tin tai hại. Nhiệm vụ của gã rất rõ ràng: phải bắn chết người đàn ông kia, cái chết không được báo trước, cũng không có một chút thời gian để chuẩn bị tinh thần, và không có cơ hội để đọc lời cầu nguyện. Nhưng một tia hy vọng lại nảy sinh trong tâm trí Carter Druse: có lẽ ông ta không nhìn thấy điều gì, chẳng qua ông đang chiêm ngưỡng sự thăng hoa của cảnh quan thôi. Và cũng có thể ông sẽ quay ngựa, đi theo hướng đã đưa ông đến. Nhưng Druse không dám chắc liệu người kỵ mã đã nhìn thấy những gì. Biết đâu ông ta chỉ đang chú mục vào một thứ gì đó. Druse quay đầu lại, nhìn xuống thung lũng phía dưới, qua màn sương, đáy thung lũng giống như một vùng biển mờ. Druse nhìn thấy bóng dáng đồng đội dắt ngựa len lỏi giữa đồng cỏ - một tay chỉ huy ngu xuẩn nào đó đang cho phép thuộc hạ tắm ngựa ở ngoài trời, trong tầm nhìn khá rõ ràng từ hàng chục đỉnh núi!
       Druse rời mắt khỏi thung lũng và định thần lại, nhìn người kỵ mã trên bầu trời. Một lần nữa, gã giữ chặt cây súng, ngắm bắn. Nhưng lần này mục tiêu của gã là con chiến mã. Trong ký ức gã, đó như thể là một mệnh lệnh thiêng liêng, vang lên từ lời dặn dò của người cha khi gã rời

khỏi nhà: "Dù chuyện gì xảy ra, hãy làm những gì mày quan niệm là nghĩa vụ của mày." Lúc này gã bình tĩnh lại. Gã cắn chặt răng; tâm trí tĩnh lặng như bé con đang ngủ - không một cơn run rẩy nào ảnh hưởng bất kỳ cơ bắp nào trên cơ thể gã; hơi thở gã vẫn đều đặn và chậm rãi cho đến khi phải kìm lại để ngắm trúng mục tiêu. Phận sự đã được khẳng định; hồn vía gã nói với chính gã: "Bình tĩnh nào."; Rồi gã bóp cò.




                                             III

          Một sĩ quan lực lượng Liên bang, người có tính mạo hiểm hoặc ưa thích khám phá cảnh quan đã rời binh đoàn ẩn trong thung lũng, lững thững tìm đường đến mé dưới khu vực đó, ở gần chân vách đá. Ông tò mò xem xét hết nơi nọ, tới nơi kia. Ở khoảng cách một phần tư dặm trước mặt ông, từ rìa cây thông nổi lên bóng dáng khổng lồ của vách đá cao ngất ngưởng. Nó khiến ông thích thú nhìn lên. Nó thể hiện một mặt cắt thẳng đứng trên nền trời. Ngước mắt nhìn lên độ
cao chóng mặt đó, viên sĩ quan nhìn thấy một cảnh tượng đáng kinh ngạc - một người đàn ông đang cỡi ngựa xuống thung lũng từ không trung!
        Người cầm cương ngồi thẳng, phong cách chiến binh, với chỗ ngồi vững chắc trên yên ngựa, tay ghì dây cương để ngựa khỏi lao nhanh. Từ cái đầu trần, mái tóc dài của ông xòa ra, bồng bềnh. Đôi tay ông khuất trong đám lông bờm ngựa. Thân thể con chiến mã nằm ngang bằng, tưởng như đang đặt móng lên mặt đất. Chuyển động của nó giống như một cú phi nước đại hoang dã, nhưng ngay khi viên sĩ quan nhìn lên, cả người lẫn ngựa cơ hồ dừng lại, với bốn chân hất mạnh về phía trước như hành động sà xuống từ một bước nhảy vọt. Rõ ràng đây là một cuộc bay kỳ ảo!
         Đầy kinh ngạc và sợ hãi trước sự xuất hiện của người kỵ mã trên bầu trời - nửa tin nửa ngờ mình là người được chọn để chứng kiến một Ngày Tận thế mơ hồ nào đó, viên sĩ quan bị khuất phục bởi cảm xúc mãnh liệt; đôi chân trượt xuống, ông ngã nhào. Gần như cùng lúc đó, ông bồi hồi nghe thấy tiếng va chạm trên cây - một âm thanh chết chóc mà không có tiếng vọng – rồi tất cả tĩnh lặng.
           Người sĩ quan đứng dậy, run rẩy. Cảm giác quen thuộc khi bị cọ vào ống chân gợi cho ông những năng lực lạ thường. Trấn tỉnh lại, ông chạy nhanh theo hướng rời khỏi vách đá, đến một điểm thật xa; ở đó, ông mong tìm thấy người kỵ mã kia; nhưng chả thấy gì. Trong khoảnh khắc ngắn ngủi ông chứng kiến mọi chuyện, trí tưởng tượng của ông vẫn đắm chìm trong ơn sủng, sự thoải mái và chú tâm quan sát màn trình diễn ngoạn mục; do vậy, ông không hề nghĩ rằng con đường người kỵ binh bay ấy đi thẳng xuống dưới và ông có thể phát hiện đối tượng ngay dưới chân vách đá. Nửa giờ sau, ông lững thững quay về doanh trại.
       Tay sĩ quan này là người khôn ngoan; ông chỉ cần biết, tốt hơn là không nên nói ra một điều khó tin như vậy. Ông không nói gì về những điều đã thấy. Nhưng khi cấp chỉ huy hỏi ông, trong lần trinh sát vừa rồi, liệu ông biết được điều gì có lợi không, ông đáp: "Vâng, thưa ngài; từ phía nam, chẳng có con đường nào dẫn xuống thung lũng này cả."
        Vị chỉ huy biết nhiều hơn thế, nhưng chỉ mỉm cười.

                                                 IV

          Sau khi bắn xong, binh nhì Carter Druse nạp thêm đạn rồi xem đồng hồ. Chưa tới 10 phút sau, một trung sĩ Liên bang thận trọng trườn mình đến chỗ gã. Druse không quay đầu lại, cũng không nhìn anh ta, mà nằm im không nhúc nhích hoặc gần như không biết.
"Cậu vừa bắn phải không? viên trung sĩ thì thào.
"Vâng."
"Bắn gì?
"Ngựa. Hồi nãy nó đứng trên tảng đá kia – chỗ xa xa kia kìa. Giờ nó không còn ở đó nữa. Nó đã lao qua vách đá."
          Khuôn mặt gã trắng nhợt, nhưng không biểu hiện cảm xúc gì. Trả lời xong, gã quay mặt đi, không nói gì thêm. Vị trung sĩ chả hiểu gì.
         Sau một lúc im lặng, anh nói: "Này Druse, tỏ ra bí ẩn thế, chả ích lợi gì đâu. Tôi ra lệnh cho anh báo cáo: Có ai trên con ngựa ấy không?
"Có chứ."
Ai?
"Cha tôi."
Vị trung sĩ đứng dậy, bỏ đi.
"Lạy chúa!" anh ta buột miệng.

(Trần Như Luận lược dịch từ nguyên bản tiếng Anh)

Read more…

                                                  Nhà thơ Nguyễn Nguyên Phượng

 ÔM TRÒN CHỮ YÊU

Một chữ mơ màng

hỏi ngàn năm lệ

hẹn nhau đá vàng

lạc mê vào cõi

Trái tim chất ngất

thủy tinh tiếng cười

buồn vương sợi tóc

nhớ thương một đời.

Một chữ đáu đau

phai lời mộng thắm

áo xanh buổi đầu

trùng dương xô dạt

Bụi trần mờ mịt

hát gọi địa đàng

biết đâu thực mộng

tìm lá diêu bông

Vô thường hết nấc

xao xác kinh chiều

hóa ra bến ngộ

ôm tròn chữ Yêu

Núi, 20/6/2021

THÁNG MƯỜI ĐẸP NHỨT LÀ EM

Tháng Mười đẹp nhứt là em

Tóc mây bay xõa môi sen nồng nàn

Thu về gió đượm tình dâng

Hồn nhiên xuống phố bâng khuâng dấu hài

Tháng Mười mà mượt bờ vai

Nắng mưa tần tảo miệt mài mom sông

Đông xa nghe rét chạnh lòng

Gian truân em gánh choàng không nỗi buồn

Tháng Mười ngà ngọc bàn chân

Băng qua bão lửa khỏa làn nước xanh

Phong Lan nụ mới thơm lành

Em - hương xuân ngát trong ngần giấc mơ

Tháng Mười xanh mộng hẹn hò

Hoa hồng là máu bài thơ chân tình

Thiếu em trái đất chênh vêmh

Không em anh cũng buồn tênh một đời

Tình yêu bừng nở mặt trời

Ngân nga đẹp nhứt - Tháng Mười là EM!

Xuân Lộc, 19/10/2023

N.N.P

Read more…

 

                                                           Vũ Đình Huy

Buổi sáng ngồi nhấm nháp cafe, ngắm hai dòng xe cộ, giữa khung cảnh ồn ào thường nhật, âm thanh piano như những giọt nước mát thong thả gội rửa tâm hồn. Những giọt piano vừa đủ lắng nghe, không chen lẫn với những bon chen ồn ào của một ngày bắt đầu cơm áo. Ngồi nghe và thả hồn mình đi đâu đó cũng là một cách làm tâm hồn trong trẻo và trẻ lại như ngày xưa.

Âm nhạc đã giúp cho tôi rất nhiều, sau những ngày chống chọi căn bệnh ung thư. Tôi thích nghe nhạc không lời, dù mơ hồ nhưng giai điệu lại chắp cánh cho trí tưởng tượng bay xa. Nơi ấy có những lời thủ thỉ, có cỏ mượt hoa tươi và đôi khi có cả những nỗi buồn không tên sang trọng, êm ái giúp tôi quên đi hiện tại. Ừ thì cơ thể phải theo qui luật thời gian, nhưng cầu xin tâm hồn mình cứ mãi mãi hai mươi, như ngày đầu tập tễnh làm bài thơ yêu em.

Hãy cứ hồn nhiên khi có thể, hồn nhiên với mình và cuộc đời. Cứ hồn nhiên dẫm đạp lên lỗi lầm rồi vụng về xin lỗi. Dù sai lầm đến đâu đi nữa thì sự hồn nhiên sẽ là bài chú Đại bi cho tâm hồn bạn, khi hồn nhiên địa ngục cũng sẽ hóa thành thiên đường. Tôi tin như vậy.

Tôi đang tập buông xả và cố gắng làm mới mình bằng cách sống hồn nhiên. Nhưng muốn hồn nhiên không dễ chút nào. Có đôi lúc vẩn vơ theo một tà áo, tâm hồn bất chợt hồn nhiên nhưng giây phút ấy chỉ thoáng qua rồi lại như cũ. Đôi lúc ngồi với thơ, cặm cụi mãi chợt thấy câu thơ đã già, cố gắng câu chữ đến mấy cũng là hồn nhiên giả vờ.

Và tôi đang cố gắng, cứ ca hát một mình dù không khán giả, nhưng cứ hát, hát cho mình và cho cuộc đời, dù cuộc đời bịt tai không muốn nghe vơ vẩn, cứ cười tươi như hoa trước những lời càm ràm mỗi ngày của nàng. Khi hồn nhiên, tôi mới kịp nhận ra khi người phụ nữ càm ràm là khi tình yêu hiện diện, khi nàng im lặng vứt bỏ càm ràm khi ấy mới nguy cơ.

Hãy cứ lỗi lầm và hồn nhiên tha thứ nhé tôi ơi. Như nhạc sĩ Y vân đã viết.. Em ơi có bao nhiêu… Chín mươi năm cuộc đời. Sáu mươi năm thực ra độ tuổi ấy chỉ mới chập chững bước vào ma trận.

Cho hồn nhiên xin lỗi nhé, Cố nhạc sĩ.

V.Đ.H

Read more…

 

                                                         Nhà thơ Nguyễn Dũng

NHỚ BÓNG ÔM HÌNH

Nàng thu lểnh thểnh bước sang sông

Rớt lá vàng khô úa nhánh hồng

Núi sặt bơ vơ mờ cánh nhạn

Lầu son hiu hắt quạnh gương đồng

Mây trôi viễn xứ tâm hoài vọng

Sào cắm tha hương ý luống trông

Mái lá bờ tre nghiêng dáng mộng

Ấm tình chén rượu với thu phong.

15/8/2023

CHẲNG RÕ

Sải bước tòng lâm lúc ngã tà

Áo cơm thôi hết chuyện bôn ba

Đầu non mây tỏa giăng... khăn bạc

Trước điện hương lan bám... áo đà

Một đợt chuông siêu... hồn thế tục

Ba hồi mõ độ... bóng sa la

Cửa chùa lảng vảng lòng chưa định

Chẳng rõ nơi đâu gởi cảnh già

9/7/2023

TÓC BAY

 Thời gian khó khổ đã qua đi

Hờn tủi thế nhân được ích gì

Muộn ánh trăng khuya tình rẽ lúc…

Vừa cơn gió sớm mộng xa khi...

Tiếng rơi hố thẳm chìm đơn lẻ

Bóng chiếu hư không vụt cách ly

Diện kiến tấm thân từ hư ảnh

Xem ra quảy gánh chẳng còn chi!

5/9/2023

N.D

Read more…

                                                         Lindsay Polak

                                   (Nhà văn Mỹ, hiện sống ở Colorado.  Bà viết truyện ngắn, làm

thơ và viết những tản văn thuộc nhiều lĩnh vực khác. Bà cũng viết nhạc

và rất quan tâm đến nghệ thuật thị giác)

Thuở ấy có một chàng trẻ tuổi tên là John George lớn lên ở một thị trấn

yên tĩnh dễ thương. Chàng là một người lặng lẽ bình thường trong hầu

hết mọi việc chàng làm, và thậm chí còn có cả một công việc làm ăn tốt

và yên ả của gia đình đang chờ chàng đủ tuổi đảm nhận. Khi đến tuổi 21

và ngẫm nghĩ về cuộc đời mình cho đến lúc ấy, chàng cực kỳ thất vọng,

bởi vì ước vọng vô cùng nghiêm túc của John là trở thành một nhà thơ vĩ

đại, và thơ ca vĩ đại thì không thể ra đời từ những cuộc đời yên ả dễ

thương. Vì vậy John tìm đến vị cố vấn của mình là một giáo sư của một

trường đại học rất nhỏ bé gần đó và trình bày khó khăn của mình. “Tôi

muốn viết nên những bài thơ vĩ đại, những bài thơ tràn đầy đam mê,

những bài thơ của ánh sáng và khí trời, những bài thơ gợi lên một

khoảng trời vĩnh cửu trong tất cả chúng ta, và ánh sáng vĩnh cửu trong

khoảng trời vĩnh cửu ấy.”

“Tốt.” Vị giáo sư nói.

“Nhưng chả có gì thú vị từng xảy ra với tôi.” John nói tiếp.

Vị cố vấn của chàng trẻ tuổi đề nghị chàng hãy yêu. Ông nói, “Yêu

đương là một trong những kinh nghiệm thú vị nhất mà cuộc sống mang

lại.” Tạm dừng một lúc, ông nhíu mày, nói thêm, “Hay ít nhất là tôi

nghe người ta nói như vậy.”

John khắc ghi lời của vị giáo sư cố vấn trong tim. Chàng du hành đến

một thành phố lớn không xa lắm thị trấn của mình, và bắt đầu tìm kiếm

một cô gái. Chàng đi đến các buổi biểu diễn, các câu lạc bộ, các buổi

tiệc chiêu đãi, các quán cà-phê. Sau trọn một tuần tìm kiếm, John nhìn

thấy một cô nàng ngồi kế bàn mình ở một bữa ăn tối kéo dài suốt đêm,

và bỗng yêu nàng say mê. Chàng tự giới thiệu, đọc cho nàng nghe một

vài trong số những bài thơ ít dở tệ nhất của chàng, và chẳng bao lâu hai

người đắm đuối nhìn vào mắt nhau ngang qua mặt bàn phủ bằng lớp

thủy tinh cách nhiệt dính chặt.

John cưới cô gái – tên nàng là Susan – trong vòng một tháng kể từ hôm

ấy. Ngạc nhiên làm sao, họ sống hạnh phúc ngoài sức tưởng tượng.

Susan xúc động trước những bài thơ xoàng xĩnh của John, và bị ấn

tượng bởi quyết tâm sắt đá của chàng là trở thành một nhà thơ vĩ đại.

Về phần mình, John chưa bao giờ có một người phụ nữ của riêng mình

trước đó, nên chàng cực kỳ say mê Susan cùng với sự ngưỡng mộ bất

tận của nàng dành cho chàng. Niềm hạnh phúc của John lớn lao đến nỗi

chàng cảm thấy mình có bổn phận phải viết về nó, về cuộc sống huyền

hoặc và nỗi vui lấp lánh của chàng. Chàng lấp đầy hết quyển vở này đến

quyển vở khác bằng những bài thơ hoa mỹ rực rỡ – đó là những bài thơ

hạnh phúc, nhưng chẳng phải là thơ hay. Thơ chàng không ngập tràn

đam mê; thơ chàng không khởi nguồn từ ánh sáng và khí trời; thơ chàng

không gợi lên khoảng trời vĩnh cửu nơi người đọc, và cũng không phải

là ánh sáng vĩnh cửu trong khoảng trời vĩnh cửu ấy.

Và thế là John quay lại tìm gặp giáo sư cố vấn, phàn nàn rằng chàng đã

yêu say mê, đã kết hôn và hạnh phúc ngoài sức tưởng tượng, và đã có

nhiều điều để viết, nhưng vì sao vẫn thiếu vắng đam mê, ánh sáng, khí

trời, v.v… John nói, “Tôi hạnh phúc đến nỗi tất cả những gì tôi viết ra

chỉ là để nói lên tôi đã hạnh phúc đến chóng mặt như thế nào, và những

gì tôi viết ra nghe thật ngốc nghếch.”

Vị giáo sư cố vấn nói rằng John cần phải có một khoảng cách nào đấy

mang chất thơ, và ông khuyên John rời xa vợ chàng. Giáo sư tiên đoán,

“Đó là một phương cách tuyệt vời để có được cái nhìn về những thứ như

thế.”

John nghe lời giáo sư cố vấn, rời bỏ Susan. Chàng nói, “Chỉ một thời

gian rất ngắn thôi, để xem như thế nào.” Susan, người vẫn luôn luôn

dành sự ngưỡng mộ to lớn cho cảm hứng nghệ thuật của John, đồng ý

rằng đó là việc duy nhất phải làm. Tuy nhiên nàng đã khóc lóc và buồn

rầu cho cuộc chia tay này, và một cảnh tượng xúc động rất tuyệt vời đã

xảy ra ngay sau đó, một việc khiến người ta có thể khởi đầu nghề nghiệp

thơ ca đầy đam mê.

Sống một mình trong căn nhà đã từng sống với Susan, John có cảm

hứng. Chàng viết hết quyển thơ này đến quyển thơ nọ về tâm trạng đã

mất người vợ yêu quý của chàng, về cảm giác sống một mình trong ngôi

nhà cả hai đã từng chung sống, và về cảm xúc khi viết nên những bài

thơ về tình yêu đã đánh mất. Thơ của chàng, dù chưa tuyệt vời, đã

nhuốm màu đam mê; thơ của chàng đôi khi còn mang những chi tiết của

bầu không khí tinh khiết và ánh sáng; thơ của chàng thậm chí còn có

những biểu hiện liên quan đến khoảng trời vĩnh cửu và ánh sáng vĩnh

cửu.

John phấn khởi với chất lượng thơ ca của mình, và đã quýnh quáng

sáng tác trong vài tuần, cho đến ngày hẹn tái hợp với Susan. Lúc đầu,

chàng nhận thấy tình cảm và sự ngưỡng mộ cao hơn nàng dành cho các

tác phẩm mới của chàng cũng tạo được sự đam mê kích thích dành cho

thơ ca, nhưng chẳng bao lâu sau chàng cảm thấy mình lại hòa nhập vào

cuộc sống gia đình viên mãn thêm một lần nữa. Giọng thơ hừng hực lửa

đầy sức sống vốn đã ngập tràn trong thơ chàng giờ đây rời bỏ chàng, và

chàng chỉ có thể viết về những cảm xúc đời thường khi tái hợp với người

vợ yêu dấu. Tuy vậy John vẫn rất hạnh phúc, bởi vì chàng đã lại có nàng

bên cạnh, và rất nhiều bài thơ mới của chàng đã được chấp nhận cho

xuất bản.

Một ngày từ chợ trở về, Susan nhìn thấy trên bàn ở phòng ăn một phong

bì ghi tên nàng bên ngoài bằng nét chữ của John. Mở phong bì, nàng

thấy một bức thư như sau:

Susan yêu quý nhất đời,

Anh đã khám phá ra rằng, thơ ca vĩ đại là viết về sự mất mát. Thơ ca vĩ

đại là giọt lửa rực rỡ nằm giữa viên hồng ngọc mà ta mãi mãi tìm kiếm

và không bao giờ có được. Khi anh mất em, khi anh mơ về em đêm đêm,

anh đã viết được những bài thơ thật tuyệt vời.

Vì vậy, anh quyết định sẽ đi tìm sự mất mát tột cùng. Anh đã sống một

cuộc đời tràn đầy tình yêu, hạnh phúc và sự viên mãn. Anh đã yêu cuộc

sống của anh thậm chí còn hơn cả yêu em. Thực lòng, anh không chắc

điều gì sẽ xảy ra lúc này, nhưng nếu có kiếp sau, anh sẽ là nhà thơ vĩ đại

nhất mà Thiên Đường lần đầu có được (hay Địa Ngục – thơ ca là cả sự

tra tấn và niềm hoan lạc – sẽ không khác mấy đâu). Trong cõi chết, anh

sẽ đạt được những điều anh không đạt được trong cõi sống, bởi vì với

anh, cuộc sống đã hạnh phúc đến nỗi không cho phép thơ ca vĩ đại ra

đời.

Anh biết em sẽ hiểu anh; em luôn luôn biết mục tiêu này quan trọng với

anh đến nhường nào. Anh yêu em rất nhiều, và anh biết rằng em cũng

yêu anh, và vì vậy em sẽ nghe theo yêu cầu cuối cùng này: xin em làm

ơn đừng bước lên lầu. Sẽ có một đống hổ lốn, và đó sẽ là một sự khó

chịu không cần thiết cho em, và chắc chắn sẽ quá muộn.

Yêu em và xin lỗi em.

John.

                                                                  (NGỌC BÚT chuyển ngữ)

Read more…